Türkiye-Macaristan dostluğu 2024’te müzikle zirveye çıkıyor! Geçen aralık ayındaki muazzam gösterinin ardından, İstanbul AKM ve CSO Ada Ankara sahnelerinde gerçekleşecek konserlerle bu özel bağ daha da güçleniyor. Aralık ayında Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası şefi Cemi’i Can Deliorman yönetimindeki Macaristan Ulusal Filarmoni Orkestrası Türk ve Macar kültürünün en beğenilen eserlerini, danslarını, geleneksel enstrümanlar ve solistler eşliğinde büyük bir sahne gösterisi eşliğinde sunmuştu. Şimdi sıra İstanbul AKM ve CSO Ada Ankara sahnelerinde gerçekleşecek konserlerde.
Peki iki ülke arasındaki bu konserler ne anlama geliyor? Tabii ki dostluk! 1923’te imzalanan Türkiye-Macaristan Dostluk Anlaşması’nın 100. Yıl dönümü olması dolayısıyla 2024 yılı, Türkiye’de ve Macaristan’da karşılıklı kültür yılı olarak kutlanacak.
MACARİSTAN’IN EN ÜNLÜSÜ
Üstelik, 2024 Türk-Macar Kültür Yılı, 21 Ocak 2024’te AKM ev sahipliğinde Pannon Filarmoni’nin konseriyle başlayacak. Tüm dünya çapında 22 Ocak tarihinde kutlanan ‘Macar Kültür Günü’nde ise orkestra CSO Ada Ankara’da konser verecek. Bu konseri iki ülke için de özel kılan tarihi detaylar var… Şöyle ki; Pannon Filarmoni, Macaristan’ın en ünlü orkestralarından… Konserde, Pannon Filarmoni, dünyaca ünlü Macar besteciler Zoltán Kodály ve Béla Bartók’un eserlerini seslendirecek.
Orkestranın özellikle Bela Bartók eserleri seslendirmesinin bir nedeni var. Bu nedeni anlamak için tarihe küçük bir yolculuk yapalım ve Atatürk, ünlü Macar Besteci Bela Bartók ve ünlü Türk besteci Ahmet Adnan Saygun’un da içinde yer aldığı hatıralar arasında gezelim…
Bartók, 1881 doğumlu, 20. Yüzyılın en önemli bestecilerinden… Batı müziği besteciliğinin yanısıra hem Macar hem de halk ezgileri üzerinde çalışmış bir isim. Bu uğurda yollara düşen, köy köy, kasaba kasaba gezen biri. Kendine yeni yollar arayan bu bestecinin yolu Türkiye’ye de düşüyor.
Türkiye’de 1936 yılında iki büyük konferans gerçekleşti. Müzik ve Türkoloji konferansı… Müzik konferansında, ulusal müzik çalışmaları ve yeni çağdaş müzik araştırmaları için Atatürk, Avrupalı uzmanlara danışılmasını özellikle öneriyor. Bu önerinin ardından, Ankara Üniversitesi, Dil Tarih Coğrafya Fakültesinde görev alan Macar Profesör Laszlo Rasonyi, Bartók’u Türkiye’ye davet ediyor. Türk müziğinin en önemli isimlerinden Ahmet Adnan Saygun’la tanıştırılan Bartók, karış karış Anadoluyu gezmeye başlıyor Saygun ile… Mersin, Adana, Osmaniye’de türküler dinleyip, kayıtlar alıyorlar… Osmaniye’de yaptığı araştırmalar Bartók’u çok heyecanlandırıyor. Çünkü duydukları, eski bir Macar ezgisinin çok benzeri… Köylerde ilginç anılar da yaşayan Béla Bartók ve Ahmet Adnan Saygun yakın dost olur. Hatta bu geziler sayesinde 101 ezgi derlenir. Bu dostluk sebebiyle Ahmet Adnan Saygun, “Türk Kodály-Bartók” olarak anılıyor Macaristan’da.
İşte 21 Ocak ve 22 Ocak’ta yapılacak konser bu nedenle çok kıymetli… Müzik yoluyla inşa edilen kopmaz bağlarının simgesi gibi… Konserde Ahmet Adnan Saygun’un 5 No’lu Senfonisi de unutulmaz bir performansla sunulacak…
Bir detay daha, Bartók’u yıllar önce Türkiye’ye davet eden Macar profesör László Rásonyi ile ilgili… O profesör, konserde sahne alacak mezzo-soprano Atala Schöck’ün babasının amcası… Özetle, bu iki konser bir anlamda dostluk, tarih ve anılar anlamına geliyor. O nedenle kaçmaz!
TÜRKOLOJİ ÇALIŞMALARI DA VAR
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy, iki ülke olarak ‘100. Yılda 100 Etkinlik’ gerçekleştirme hedefiyle yola çıktık diyor. Macaristan’ın 8 şehrinde, 30’dan fazla mekanda, 800’ü aşkın kültür sanat insanımızın, kültür ve sanat değerlerimizi prestijli etkinliklerle, en etkili ve çarpıcı şekilde tanıtılacak.
Yıl boyunca, klasik Türk müziği ile geleneksel kültürümüzü yansıtan geniş repertuvarlı konser ve sahne performansları, Türk opera repertuvarının seçkin bir örneği olan IV. Murat Operası, geleneksel el sanatları sergileri ve atölye çalışmaları, çağdaş sanat sergileri var. Türk yazarların söyleşi günleri, iki ülkenin dil, tarih ve edebiyat alanlarındaki ilişkilerini ele alan bilimsel yayın ve makalelerin paylaşıldığı çalıştay, sempozyum ve panel etkinlikleri de olacak.
Türkoloji çalışmaları, edebi eser çeviri atölyeleri, çocuk ve gençlere yönelik edebiyat etkinlikleri, Türk filmi gösterimleri ile sinema festivaline katılım gibi etkinlikler dikkat çekiyor. Macaristan’daki uluslararası festivallerin programlarında Türkiye’den etkinlikler de yer alacak.
Kaynak: Funda Karayel – Sabah – 14.01.2024