We Love Budapest internet sitesinden alınmıştır. Makalenin Türkçe'ye çevirisini yapan Oğulcan Sert'e teşekkürlerimizi sunarız. Makalenin orijinalini okumak için tıklayınız.

Macaristan bayrağının neden kırmızı, beyaz ve yeşil renklerinden oluştuğunu hiç merak ettiniz mi? Veya 1956 yılında bayrağın ortasında büyük bir delik olduğunu? Ya da Macaristan Milli Marşının neye benzediğini? Veyahut Macar askeri üniformalarının eskilerde neye benzediğini? Daha fazla merak etmenize gerek yok! Bu yazıda Macaristan’ın milli sembollerini tanıtıyoruz.

Dipnot: Macaristan ülke bayrağını İtalyanlardan çalmamıştır!

Macaristan Bayrakları

Üç renkli - kırmızı, beyaz ve yeşil renkli bayrak, Macaristan'ın 1848'de Habsburg İmparatorluğu'na karşı başarısızlıkla sonuçlanan devrimi sırasında Macar bayrağının temeli olarak kabul edildi. Birbirine paralel üç renkten oluşan bayraktaki renklerden kırmızı gücü, beyaz inancı, yeşil ise umudu temsil eder. Bazı söylentilere göre, Macar bayrağında üç renk olmasının sebebi Fransız bayrağına, daha doğrusu Fransız Devrimi’ne yapılan bir atıftır. Bu dönemde yer alan her millet gibi elbette Macarlar da Fransız Devrimi’nden etkilenmiştir. Ayrıca kırmızının geçmiş savaşlarda dökülen kanı, beyazın özgürlüğü veya ülkenin nehirlerini temsil ettiğini, yeşilin ise Macaristan'ın bereketli topraklarını temsil ettiği yönünde iddialar da mevcuttur.

Macar bayrağı zaman zaman değişikliğe uğramıştır. Birbirine paralel kırmızı, beyaz ve yeşil renkleri 1848'den bu yana gelen Macar bayraklarının temel renkleri olsa da, zaman zaman bayrağın üzerinde Macar Arması'nın farklı varyasyonları kullanılmıştır. Günümüzdeki kullanılan üzerinde hiçbir sembol olmayan bayrak, 12 Ekim 1957’de kullanıma sunulmuş ve o zamandan beri değişmeden kalmıştır.

Aşağıdaki bayraklar 1957 öncesi bazı bayrak tasarımlarını göstermektedir. Bayrak üzerine yerleştirilen semboller, iktidar partisine veya zamanın politikasına bağlı olarak oluşturulan veya kabul edilen Macar Armalarını temsil etmektedir.

Aşağıda yer alan bayrak, 1956’da Sovyet işgaline karşı yapılmaya çalışılan başarısız devrim sırasında ve sonrasında kullanılan bayraktı. Ortada bulunan delik, kesilmiş olan komünist sembolü temsil etmektedir. Bu bayrak 1956 devriminin kalıcı bir sembolü haline geldi.

Macaristan Armaları

Aşağıdaki resimde görülen Macar Arması, 1990’da Macaristan’da komünist rejimin sona ermesinden sonra kullanıma geçmiş olup, bu arma günümüzde de kullanılmaktadır. Arma bir kalkandan oluşmakta olup, kalkan iki parçaya ayrılmaktadır. Kalkanın sol tarafında bulunan kırmızı ve beyaz simge “Árpád Hanedanlığı”nı temsil etmektedir. Bu hanedanlık dokuz ve onuncu yüzyılda Macaristan’a hükmetmiştir. Burada bulunan dört beyaz çizgi Macaristan’da bulunan dört nehri temsil etmektedir; Tuna (Duna) Tisza, Dráva ve Száva. Kırmızı ve beyazın toplamda yedi kez bölünmesinin ise 9. yüzyılda Macaristan Prensliği'ni oluşturan yedi Macar (Magyar) kabilesini temsil ettiği söylenmektedir. Kalkanın sağ tarafında, Karpat Havzasında bulunan Tátra, Mátra ve Fátra dağlık alanlarını temsil edilmektedir. En tepedeki taç, Aziz Stephen’ın tepesini, tepede bulunan bükülmüş haçla sembolize etmektedir. Aziz Stephen Macaristan'ın ilk kralı ve kurucusudur.

Macaristan'ın bu resmi sembolü geçmişte farklı zamanlarda, bazen kalkanın iki tarafında bulunan meleklerle bazen de zamanın iktidar partisinin politik sembollerini alarak farklılaştırılmıştır. Örneğin, komünist zamanlar boyunca taç ve haç Macar Arması'ndan çıkarıldı ve revize edilmiş tasarıma kırmızı yıldız, başak, buğday ve çekiç eklendi.

Mevcut arma “küçük” versiyon olarak adlandırılan armadır, ayrıca “orta” ve “büyük” versiyonlar olarak adlandırılan armalar da bulunmaktadır. Aşağıdaki resimde ortasında “küçük arma” bulunan “orta armayı” görebilirsiniz. İki meleğin yanı sıra, Aziz Stephen Kraliyet Toprakları'nın bir parçası olan çeşitli bölgelerin arması da bu armada bulunmaktadır.

Kısa bir süre için “Kossuth Arması” kullanıldı. Bu armanın adı, 1848-49 devrimi sırasında Macar bir politikacı olan Lajos Kossuth’tan esinlenmiştir. Bu armada klasik arma farklı bir şekilde dizayn edilmiş ve tepedeki taç eksiktir. Bu arma, Macaristan’ın bir monarşiden bağımsızlığını sembolize etmeyi amaçlıyordu. Armanın ilk kez Habsburg'lara karşı 1848-49 devrimi sırasında kullanılmasına rağmen, bu arma Macaristan’ın diğer yabancı güçlerden bağımsızlığını da sembolize ediyordu ve 1956’da Sovyetler’e karşı da yaygın olarak kullanılıyordu.

Macaristan Millî Marşı

Macaristan milli marşının sözleri 1823’te şair Kölcsey Ferenc tarafından yazılmıştır. Bir bestecinin sözleri bestelemesi için bir yarışma düzenlendi ve bu yarışma Ferenc Erkel tarafından kazanıldı. Erkelin bestesi 1844 yılında yayınlanmıştır. Milli marş, aslında sekiz kıtadan oluşmaktadır, fakat sadece bir kıtası okunmaktadır. Bu kıta şöyledir;

Isten, áldd meg a magyart
Jó kedvvel, bőséggel,
Nyújts feléje védő kart,
Ha küzd ellenséggel;
Bal sors akit régen tép,
Hozz rá víg esztendőt,
Megbűnhődte már e nép
A múltat s jövendőt!

Bu sözlerin Türkçesi ise şöyledir;

Tanrı, Macarları korusun
İyi ruhlar ve bollukla
Koruyucu kolunu uzatsın
Düşmanla mücadele ederken
Kötü kaderle uzun zamandır parçalanmış,
Neşeli bir yıl getir,
Bu halk günahlardan acı çekti
Geçmişin ve geleceğin

"Himnusz” un aslında Tanrı'ya dua olarak yorumlanabiliyor olması ilginç olmakla beraber, komünist dönemlerde milli marşın kelimeler olmadan çalındığı ifade edilmektedir. Komünist dönemde marşı değiştirme girişimleri olmuştur, fakat bu girişimler başarısızlıkla sonuçlanmıştır.