Başbakan Ahmet Davutoğlu, “Türkiye olarak, Avrupa’nın enerji arzı, özellikle Orta Avrupa ülkelerinin ve özellikle de Macaristan’ın enerji arzı konusunda, enerji talebi konusunda her türlü işbirliğine hazırız. Bu çerçevede güzel görüşmeler gerçekleşti” dedi.
Başbakan Davutoğlu, Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de düzenlenen Türkiye-Macaristan Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısı’nın ardından mevkidaşı Viktor Orban ile basın toplantısı düzenledi.
Davutoğlu, Türkiye ile Macaristan’ın çok özel ilişkilere sahip iki ülke olduğuna vurgu yaptı.
“Biz Atilla’nın torunlarıyız. Birisi Anadolu’da birisi Orta Avrupa’nın merkezinde. Tarihte kurulduğu varsayılan 16 Türk devletinden birini de Hun Devleti olarak kabul ettiğimizden, bizim için Macaristan uzak ve yabancı ülke değil” diyen Davutoğlu, şunları kaydetti:
“Tarihi olarak iç içe geçmiş ilişkilerimiz var. Macar milliyetçileri 19. yüzyılda herhangi bir yere sığınmak istediklerinde Türkiye’yi tercih etmişlerdir. Bir daha böyle zorunluluk olsun istemeyiz ama başta Sayın Orban olmak üzere bütün Macarlar için Türkiye bir ikinci evleridir. Her zaman bekleriz. Zorunlulukla değil ama dostlukla, muhabbetle her zaman Türkiye de onların ülkesidir. Yine başta Gül Baba olmak üzere, Zigetvar’da ve diğer Macaristan’da birçok Türk eseri var. Türkiye’de de Macar evleri var. Bunlar bizim ortak geçmişimizi simgeliyor.”
Türkiye ile Macaristan’ın NATO’da müttefik iki ülke olduğuna işaret eden Davutoğlu, şöyle devam etti:
“Bugün Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği’nin 2. toplantısını yaptık. Daha önce Sayın Başbakanımız, o zaman dönemin Başbakanı Sayın Erdoğan ile ilk toplantı yapılmıştı. Şimdi bu geleneği sürdürüyor olmaktan memnuniyet duyuyoruz. Biz bu tür toplantıları genellikle komşu ülkelerle yaparız. Bizim için Macaristan belki coğrafi olarak değilse bile bizim için gönül olarak komşudur, hatta komşudan da yakındır. Bu ilişkilerin gelişmesi için 6 bakanla Macaristan’a yaptığım bu ziyaret en çok bakan arkadaşımla yaptığım ziyaret olmuş oldu. Ortak kabine şeklinde bir toplantı gerçekleştirmiş olduk. Bu kültürel temel üzerine, NATO’daki stratejik işbirliğimiz üzerine Avrupa’ya bakışımızdaki ortak perspektifimiz üzerine ilişkilerimizi güçlendirmek üzere kültürel ekonomi ve uluslararası alanda çok güçlü ayaklarda bu ilişkileri geliştiriyoruz.”
“Tuna bizim için boğazlar gibi çok özel önem atfettiğimiz bir nehirdir”
Türkiye ile Macaristan arasında en kısa zamanda 5 milyar dolarlık ticaret hedefine ulaşmak istediklerini ifade eden Davutoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
“2 milyar doları bulduk. 5 milyar dolara ulaşmak için ekonomik ilişkilerini geliştirilmesi bağlamında önemli kararlar aldık, anlaşmalar imzaladık. En kısa zamanda ulaşacağımıza dair ben güçlü bir güvene sahibim. Eximbank’ın İstanbul’da ofisi açılıyor olması çok önemli adım. Biz de Budapeşte’de benzer adımı atma hazırlığı içindeyiz. KOBİ’leri devreye sokmamız, yine önemli bir proje. Bu anlamda transit geçişler ve diğer tarım alanında ihracat konusunda atılacak adımlarla bu rakamın en kısa zamanda 5 milyar dolara ulaşacağına inanıyorum.
Ayrıca Tuna bizim için boğazlar gibi çok özel önem atfettiğimiz bir nehirdir, su yoludur. Budapeşte’den İstanbul’a da en doğrudan ulaşımın sağlanması tuna üzerinden hepimizi mutlu edecektir. Yine hızlı tren projesi ki biz Marmaray ile deniz altından Avrupa ile Asya’yı bağladık. Benzer projenin, Budapeşte-Belgrad arasında yapıldığını biraz önce konuştuk. Hızlı tren hatlarıyla Türkiye-Macaristan’ın birleşmesi de bu iki ülkeyi birbirine komşu kılacak özelliklere sahiptir.”
“Enerji talebi konusunda her türlü işbirliğine hazırız”
Enerji işbirliği konusunu da detaylı olarak ele aldıklarını bildiren Davutoğlu, “Macaristan’ın bu konudaki, son dönemdeki çabalarına Türkiye destek vermeye hazırdır. Türkiye olarak, Avrupa’nın enerji arzı, özellikle Orta Avrupa ülkelerinin ve özellikle de Macaristan’ın enerji arzı konusunda, enerji talebi konusunda her türlü işbirliğine hazırız. Bu çerçevede güzel görüşmeler gerçekleşti” diye konuştu.
Avrupa Birliği ile ilişkilerde Türkiye’ye verdiği destek dolayısıyla Macaristan’a bir kez daha teşekkür etmek istediğini dile getiren Davutoğlu, “Avrupa bazen bazı halkları almakta tereddüt eder aynen Romalıların o zamanki Atilla’nın torunlarına mesafeli durduğu gibi, şimdi de Atilla’nın diğer torunlarına mesafeli duruyor. Ama tarih, doğası içinde akar. Türkler ve Macarlar, Avrupa kimliğinin çok önemli unsurlarıdır. Bu çerçevede Macaristan’ın bize AB’ye üyelik kokusunda verdiği desteğe müteşekkiriz. AB içinde, NATO’da ve uluslararası platformlarda da birlikte çalışmaya kararlıyız” diye konuştu.
Davutoğlu, Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın doğuya açılım projesi kapsamında yürüttüğü politikalar konusunda Türkiye’ye verdiği özel önemi de takdirle karşıladıklarını söyledi.
“Biz Doğu-Batı denklemi içinde sıkışmış ülkeler değiliz, aksine hem Doğulu, hem Batılı, hem Asyalı, hem Batılı hem Avrasyalı, hem de Avrupa Atlantik unsurlarının parçasıyız” ifadesini kullanan Davutoğlu, “Bütün bu ilişkilerde Türkiye-Macaristan işbirliği, kuvvetli zemin oluşturacak ve Avrasya ölçeğinde barışın temin edilmesi için de çok önemli zemin oluşturacaktır” dedi.
Bir gazetecinin enerji işbirliği alanında ne gibi bir rol düşünüldüğünün sorulması üzerine Başbakan Davutoğlu, Türk-Macar ilişkilerinde enerjinin önemli bir işbirliği alanı olduğunu söyledi.
Davutoğlu, 2009’da Türkiye’de Macaristan-Bulgaristan-Romanya üzerinden Hazar enerji koridorundaki projede bir araya gelindiğini anımsattı. Bunun güzel bir inisiyatif olduğunu vurgulayan Davutoğlu, “Ama maalesef bu, Avrupa Birliğinin enerji stratejisi bakımından perspektifinin zayıflığı dolayısıyla hayata geçirilemedi” dedi.
Nabucco Projesi ile istedikleri neticeye ulaşılamadığına işaret eden Davutoğlu, “Türkiye hem büyük bir enerji tüketicisi, yükselen ekonomisiyle, hem de aynı zamanda en önemli enerji transit ülkelerinden birisi. Doğudan Hazar’dan gelen enerji hatları, Bakü-Tiflis-Kars TANAP ile Türkiye’nin Hazarı, Kafkasları Balkanlara bağlayan bir kuşak” ifadelerini kullandı.
Rusya’nın teklifini ciddiyetle değerlendiriyoruz
Davutoğlu, ayrıca Irak ve İran’dan gelmesi planlanan enerji hatları olduğunu da belirterek, şöyle konuştu:
“Bunun en önemli ayaklarından biri de Rusya’dan gelen enerji. Bütün bunlarla Türkiye enerjinin en önemli transit hatlarından birini oluşturuyor. Son olarak güney akımının yönünü değiştirerek, Türk akımı haline gelmesi konusunda Rusya’nın getirdiği teklifi ciddiyetle değerlendiriyoruz. Sayın Putin’in aralık ayında Türkiye’yi ziyaretinde bu konu ele alındı, fizibilite çalışmaları yürüyor. Bu da gerçekleşmesi durumunda Türkiye, bir taraftan Hazar’dan TANAP ve TAP ile Yunanistan Adriyatik ve İtalya’ya giden bir kuşak. Diğer taraftan da Türkiye’nin ihtiyacı karşılandıktan sonra Rusya’dan Türkiye’ye gelip, yine Macaristan’a Orta Avrupa’ya kadar gidebilecek bir kuşak üzerinde bazı düşünceler yürütülüyor.”
Macaristan ve komşu ülkelere enerji arz güvenliği konusunda verilebilecek her türlü desteğe hazır olduklarını kaydeden Davutoğlu, öncelikle bu projenin detaylarının bilinmesi, gelebilecek gaz miktarı ve hatlarının belirlenmesi gerektiğinin altını çizdi.
Davutoğlu, Macaristan ile her türlü işbirliğine hazır olduklarını dile getirdi.
Macaristan Başbakanı Orban
Macaristan Başbakanı Viktor Orban da iki ülke arasında tarihten gelen ve benzeri olmayan bir işbirliği bulunduğuna işaret ederek “Her iki tarafta biliyor ki Attila’nın torunlarıyız” dedi.
Her iki ülkenin de egemen ve onurlu devletler olduğunu dile getiren Başbakan Orban, Doğu ve Batı arasında tercih yapmak istemediklerini, tersine iki taraf arasında anlaşma ve işbirliği görmek istediklerini vurguladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başbakan olduğu dönemde Macaristan’ı ziyaret ettiğini ve ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ticaret hacmini 5 milyar dolara çıkarmak konusunda anlaşmaya varıldığını hatırlatan Orban, “İyi bir tempoyla ilerliyoruz. 2014’te iki ülke arasındaki ticaret hacmi 2 milyar gibi rekor bir seviyeye ulaşmıştır. Ticaret hacmini 5 milyar dolara çıkarıncaya kadar çabalarımızı sürdüreceğiz” diye konuştu.
Orban, Macar Eximbank’ın İstanbul’da temsilcilik açması konusunda anlaştıklarını ve bu konuda küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ) 170 milyon dolar kredi sağlayacaklarını ve yine KOBİ’ler için 50 milyon dolarlık karşılıklı yatırım fonu oluşturacaklarını açıkladı.
Başbakan Orban, ortak petrol üretimi konusunda Rusya’yla Karadeniz’de yaptıkları işbirliğinin benzerini başka ülkelerle de yapmak istediklerini söyledi.
Macar vatandaşlarının Türkiye’ye vizesiz seyahat edebilmeleri olanağını sağladığı için Türk hükümetine teşekkür eden Orban, “Bunun karşılığında AB kuralları çerçevesinde Türk vatandaşlarına en esnek şartları sağlıyoruz” diye konuştu.
Macaristan’da 780 Türk öğrencinin eğitim gördüğünü hatırlatan Orban, Macar devleti olarak 150 öğrenciye burs verdiklerini dile getirdi.
Orban, Başbakan Davutoğlu’nun daveti üzerine bir sonraki Konsey Toplantısı için Türkiye’ye geleceğini de duyurdu.
Enerji konusunda iki ülke arasında nasıl bir işbirliği düşünüldüğünün sorulması üzerine Orban, geçen altı yılda enerji politikası anlamında Macaristan için olumsuz, Türkiye içinse olumlu gelişmeler yaşandığını kaydetti.
Türkiye ve Macaristan’ın Nabucco’nun AB programına dahil edilmesini talep ettiğini ancak bunun AB tarafından reddedildiğine işaret eden Orban, Ukrayna üzerinden gaz gelmemesi durumunda büyük bir belirsizlikle karşı karşıya kalacaklarını ifade etti.
Son dönemde yaşanan gelişmeler nedeniyle Macristan’ın enerji konusunda zor durumda olduğuna dikkati çeken Orban, ancak yaşananların Türkiye’nin değerini artırdığını kaydetti. Yeni gaz hattı için alternatiflerin tartışıldığını hatırlatan Orban, Rus gazını Türkiye ve Sırbistan üzerinden Macaristan’a aktaracak bir boru hattından yana olduklarını belirtti.
Başbakan Orban, iki ülke arasında nükleer enerjiyle ilgili olarak da uzman ve teknoloji geliştirilmesi alanında işbirliği yapılacağını sözlerine ekledi.
Anlaşma imza töreni
Türkiye-Macaristan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konsey Toplantısı’nın ardından, Başbakan Ahmet Davutoğlu ve Macaristan Başbakanı Viktor Orban nezaretinde mutabakata varılan anlaşmalar imzalandı.
Toplantıda mutabakata varılan ve imza altına alınan anlaşmalar arasında, “Türkiye-Macaristan Sosyal Güvenlik Anlaşması ve Anlaşmanın Uygulanmasına Yönelik İdari Anlaşma”, “Gül Baba Türbesi’nin Restorasyonu ve Çevre Düzenlenmesi Konusunda Mutabakat Zaptı”, “Ankara ve Budapeşte Büyükşehir Belediyeleri Arsında Kardeş Şehir İlişkisi Tesis Edilmesine İlişkin Anlaşma”, “Tüketiciyi Koruma ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Alanında İşbirliği Protokolü”, “Budapeşte Su İşleri ile AFAD arasında Mobil Su Arıtma Ünitesi Hibe Edilmesine İlişkin Mutabakat Zaptı”, “Nükleer Enerjinin Barışçıl Kullanım Alanları İçerisinde Eğitim, Araştırma ve Geliştirilmesine İlişkin Mutabakat Zaptı” yer aldı.
“Türk başarısı neye bağlı?”
Macaristan Başbakanı Viktor Orban, “Ekonomide geçtiğimiz dönemde mükemmel sonuçlar verdiniz. Farklı soru, bu Türk başarısı neye bağlı? Biz neler öğrenebiliriz sizlerden” dedi.
Orban, Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de düzenlenen Türkiye-Macaristan İş Forumu’nda yaptığı konuşmada, Türkiye ve Macaristan’ın geçtiğimiz dönemde birlikte iyi çalıştığını belirterek, bu çalışmaların öncüsünün de Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olduğunu söyledi.
Macaristan Eximbank’ın İstanbul’da bir ofis kuracağını, Türk ve Macar iş dünyasının işbirliği için 170 milyon dolarlık kredi açacağını anlatan Orban, şunları kaydetti:
“Ülkelerimiz, 25’er milyon dolarlık sermaye fonu oluşturacak. Firmalarımızın, üçüncü ülkelerin pazarlarında birlikte yer alma konusunu destekleyeceğiz. Türk firmasıyla Rusya’da petrol çıkarma anlaşmaları mevcut. Karedeniz’de de bunu gerçekleştireceklerdir. Vize şartlarında kolaylaştırma yaptık. Macaristan’da 780 Türk öğrencisi eğitim görmektedir. Macar Devleti, 150 tam burs sağlamıştır, Türk öğrencileri için. Bugün iki başkent arasında kardeş belediye anlaşması, İstanbul ile su konusunda anlaşma yaptı.”
“Ortak düşüyoruz, bu çok az karşılaşılan bir ayrıcalıktır” ifadesini kullanan Orban, şöyle devam etti:
“Siyasette sempati ve dostluk, samimi konuşmak için gereklidir. Macaristan Başbakanı, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı iki ülke arasında güven ve dostluk mevcuttur, geleceği ortak şekilde düşünebiliyoruz. Sizler büyük ülkesiniz, coğrafi olarak. Macaristan daha küçük ülke. Biz Avrupa Birliği üyesi ülkeyiz, siz AB üyesi değilsiniz henüz. Ekonomide geçtiğimiz dönemde mükemmel sonuçlar verdiniz. Farklı soru, bu Türk başarısı neye bağlı? Biz neler öğrenebiliriz sizlerden. Bu son derece tehlikeli soru. Moda şu; Batılılar, Batılılardan öğrenir, eğer biri Doğulu birisinden bir şey öğrenmek isterse demokrasi açısından güvenilir bir başbakan olmadığı söylenir. Ben öyle duruma düştüm. Bizim kıtamız Avrupa, ekonomide başarısız. Akıllı insan soruyor: Niçin başarısız?”
Türkiye’nin, Avrasya’nın ekonomide en başarılı ülkelerinden biri olduğunu ifade eden Orban, ” Bu aile politikasını da ben Sayın Başbakan’a sormak istiyorum. Siyasette aileyi yerleştirmek nasıl mümkün oldu? Sayın Başbakan’dan bunu memnuniyetle dinlemek isterim” diye konuştu.
“Hala soğuk savaşın düşüncelerini geride bırakamadık, aşamadık”
Türkiye ve Macaristan’ın Avrasya’da gerginlik istemeyen iki ülke olduğuna işaret eden Orban, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu siyasette söylendiğinde, bugünün dünyasında bunun ayrı önemi var. Benim tecrübem şu; biz burada, Avrupa’da, Batı’da hala soğuk savaşın düşüncelerini geride bırakamadık, aşamadık. Hala Batı veya Doğu diye düşünüyoruz. Geleceğin sorusu şu; Batı nasıl Doğu ile işbirliği yapabilir, Doğu nasıl Batı ile işbirliği yapabilir. AB, dış ülkelerle nasıl işbirliği yapabilir. AB’ye girmek isteyen Türkiye ile nasıl işbirliği yapılabilir. Buna cevap vermedikçe muazzam imkana, Doğu ile Avrasya arasındaki işbirliğine cevap veremeyeceğiz. İşbirliğini düşünmek lazım.”
Galiçya Türk Şehitliği’ni ziyaret etti
Başbakan Davutoğlu, Macaristan’ın başkenti Budapeşte’deki programı kapsamında, Galiçya Türk Şehitliği’ni ziyaret etti.
Ziyaret nedeniyle düzenlenen törende Davutoğlu, Şehitlik Anıtı’na çelenk koyarak saygı duruşunda bulundu.
Davutoğlu, daha sonra Şehitlik Şeref Defteri’ni imzalayarak, şunları kaydetti:
“Aziz Şehitlerimiz, Başbakan sıfatıyla dost ve müttefik Macaristan’a yaptığım bu ilk ziyaret vesilesiyle memleketinizden uzakta, kahramanca çarpışıp vatan, millet ve bayrak uğruna şehadet mertebesine ulaştığınız bu topraklarda huzurunuzda bulunmaktan onur duyuyorum.
Birinci Dünya Savaşı’nda, Galiçya cephesinde tüm zorluklar ve imkansızlıklar karşısında yılmadan verdiğiniz mücadeleyi, vatan ve millet aşkından doğan azim ve cesaretinizden dolayı sizleri şükranla yad ediyoruz. Türk ve Macar halkları arasında ebedi dostluk bağı oluşturan değerli hatıranızın Macar kardeşlerimizce itinayla korunmasına müteşekkiriz. Galiçya Cephesinde vatanları uğruna canlarını feda eden tüm şehitlerimizi rahmet ve minnetle anıyorum. Ruhunuz şad olsun.”
Başbakan Davutoğlu’nun Şehitlik defterini imzalamasının ardından dua okundu. Davutoğlu, daha sonra şehit mezarlarını tek tek ziyaret ederek çiçek bıraktı.
Davutoğlu’na, ziyarette, Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli, AB Bakanı Volkan Bozkır, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Yasin Aktay eşlik etti.
Muhabir: Sinan Polat, Kurbani Geyik, İlkay Güder, Merve Yıldızalp
Kaynak: AA – 24 Şubat 2015 – BUDAPEŞTE
Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun 24 Şubat 2015 tarihli Budapeşte ziyaretinden fotoğraflar
(Fotoğraflar: Macaristan Başbakanlığı / Árvai Károly)
Bugüne kadar Türk-Macar ilişkileri konusunda hazırladığı kitaplar ile saygın bir yer edinen ve Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı cephelerinde çarpışan Macar askerlere ilişkin bir önceki çalışmasıyla Macaristan Devleti tarafından bir liyakat nişanıyla onurlandırılan Dernek Başkan Yardımcımız Tosun Saral, “Yadigar-ı Macaristan ve Asrı Abdülhamid Han” isimli eserin transkripsiyonunda birlikte çalıştığı Sayın Fahri Sezer Beyefendi ve Macar tarihçi Szabolcs Hadnagy’nin işbirliğiyle Türkoloji’nin babası ünlü gezgin ve bilim adamı Ármin Vámbéry hakkında yeni bir kitap hazırlamıştır. “Türkoloji’nin Öncüsü Ármin Vámbéry ile Sohbetler” adını taşıyan bu kitap, ünlü Türkçü düşünür ve eylem adamları Gaspıralı İsmail, Müftüoğlu Ahmet Hikmet Bey ve Tunalı Hilmi Bey’in farklı dönemlerde Türkolog Vámbéry’i Budapeşte’deki ziyaretlerinden ve bu ziyaretlerde gerçekleştirdikleri karşılıklı sohbetler ile Vámbéry’e dair izlenimlerinden oluşmaktadır. Kitabın Gaspıralı İsmail ile ilgili olan kısmı daha önceden Türk okuyucusuyla buluşmuşken; Müftüoğlu Ahmet Hikmet Bey’in ve Tunalı Hilmi Bey’in izlenimleri ise ilk defa orijinal dilleri olan Osmanlıca’dan Türkçe’ye transkribe edilmek suretiyle Türkoloji ve Hungaroloji hazinesine kazandırılmıştır. Eserimiz, aynı zamanda, yine ünlü bir Macar türkolog olan Gyula Mészáros’un, Türkçe olarak kaleme aldığı ve Türk Yurdu dergisinde yayınlanan ölümünün ardından Vámbéry’yi anlatan makalesini de içermektedir. Kitabımızın son bölümünü ise Macar tarihçi Szabolcs Hadnagy’nin kendi ana dilinde yazarak Vámbéry’nin hayatı ve faaliyetlerini anlattığı bir değerlendirme makalesi oluşturmaktadır. Her zamanki gibi amacımız aynı konuda dağınık halde bulunan bilgileri bir araya getirerek konuyla ilgilenen okuyucu ve araştırmacılara yol göstermek olmuştur. Kitabın içindekiler sayfası için 
Edebiyat dostu, gönül insanı Selçuk Ülger’in on dört ayrı deneme / anlatı yazısından oluşan ve Nazım Hikmet’in şiirinden ilham alarak ismini koyduğu “Kavanozdaki Yürek” kitabı 15 Ekim’de Kaynak Yayınları’ndan çıkıyor. Türk-Macar dostluğunun yılmaz bekçilerinden Ülger’in kitabının tanıtımı 8-12 Kasım tarihlerinde Macaristan’ın taltif edileceği İstanbul Kitap Fuarı’nda yapılacaktır. Ülger, kitabı ve Türk-Macar dostluğu hakkında derneğimize şunları söyledi:
